Komt de computerapocalyps er (nu wél) aan?
In het laatste decennium van de vorige eeuw werd de wereld geconfronteerd met een mogelijke ‘computerapocalyps’: de befaamde millenniumbug. Het onheil werd toen afgewend, maar experts waarschuwen nu voor de volgende dreiging: Y2Q.
In 1999 vreesden we met z’n allen een digitaal doemscenario op 1 januari 2000. De beruchte Y2K bug – ook wel millenniumbug genoemd – dreigde toen een computerramp te veroorzaken. Dat kwam omdat de computerprogramma’s uit die tijd, geschreven in de jaren 1960 en 1970, maar twee cijfers gebruikte om een jaartal aan te duiden. Omdat het de ‘19’ liet vallen, zouden computersystemen de aankomende ‘00’ weleens als 1900 en niet als 2000 kunnen interpreteren, wat een grote ‘glitch’ zou veroorzaken.
Y2Q: kwantumdreiging
Zo ver kwam het gelukkig niet. De Y2K-bug werd dankzij internationale inspanningen afgewend. Maar nu waarschuwen experts voor een nieuwe crisis: Y2Q. Die heeft alles te maken met de algoritmes die op dit moment onze systemen beveiligen tegen cyberaanvallen. Die algoritmes zijn gebaseerd op complexe wiskundige problemen die zo goed als onoplosbaar zijn voor klassieke computers. Maar … ze kunnen wél snel gekraakt worden door krachtige kwantumcomputers. Als hackers dan de beveiliging van overheidssystemen omzeilen, financiële transacties verstoren en persoonlijke gegevens delen, dreigt – aldus de experts – de échte computerapocalyps.
Y2Q > Y2K
Y2Q werd dan wel vernoemd naar de bekende millenniumbug Y2K, toch gaat de vergelijking niet helemaal op. Bij de millenniumbug wisten we bijvoorbeeld heel goed wanneer die zou plaatsvinden (bij het ingaan van het nieuwe millennium), terwijl we in het geval van Y2Q niet exact weten wanneer er voldoende krachtige kwantumcomputers zullen zijn om de huidige algoritmen te breken. Ook de oplossing voor Y2Q is veel complexer dan, zoals bij Y2K, even de weergave van data aanpassen. Informatici moeten zich hiervoor buigen over moeilijke zaken als post-kwantum cryptografie en quantum key distribution.
Kwantum komt eraan
Dat de Amerikaanse overheid in december 2022 de ‘Quantum Computing Cybersecurity Preparedness Act’ goedkeurde, toont alvast de ernst van de dreiging. Onze maatschappij is immers, nog meer dan in 2000, onlosmakelijk verbonden met computers. Hoewel de huidige kwantumcomputers nog ‘broekventjes’ zijn, komen hun grotere, krachtigere broers er weldra aan. Belangrijk dus dat overheden, instellingen en industrieën zich daarop voorbereiden.