Gebruiken olifanten namen?
Lang dachten we dat de mens de enige soort was die elkaar namen gaf. Maar ook sommige dieren doen dat. Sinds kort weten we bijvoorbeeld dat ook Afrikaanse olifanten elkaar een naam – of beter gezegd: een grom – geven.
Onderzoek(st)ers maakten jarenlang geluidsopnamen van wilde Afrikaanse olifanten in verschillende Keniaanse natuurparken. Met behulp van AI zochten ze naar patronen in de geluiden die olifanten maken om te communiceren. Wat bleek? De olifanten spreken hun groepsgenoten telkens aan met hetzelfde rommelende geluid. Of anders gezegd: ze geven hen een naam.
Eigen naam
Gromde een olifant meerdere keren naar dezelfde gesprekspartner? Dan leken die geluiden meer op elkaar, dan wanneer de olifant naar een andere gesprekspartner gromde. En – toch ook niet onbelangrijk – de ‘aangesproken’ olifant reageerde ook op die geluiden. Dat merkten de onderzoek(st)ers tijdens veldexperimenten. Ze speelden dan de eerder opgenomen rommelende geluiden af en merkten dat de olifant met die ‘naam’ terugriep of zelfs op de luidspreker afkwam. Geluiden die voor een andere olifant bedoeld waren, kregen veel minder respons. Dit wijst erop dat ze hun eigen naam en die van andere olifanten herkennen, aldus de onderzoekers.
Hoe zo’n olifantennaam klinkt? Dat hoor je hier. Of toch gedeeltelijk, want olifanten gebruiken verschillende geluiden, variërend van trompetteren tot zacht gegrom, die een breed scala aan frequenties bestrijken, inclusief geluiden die voor mensen te laag zijn om te horen. Voor het menselijke oor is het dan ook moeilijk om de verschillen tussen alle olifantennamen te horen.
Gericht aanspreken
Olifanten leven vaak in groepen. Ze hebben veel verschillende onderlinge relaties en bevinden zich vaak uit het zicht van hun sociale partners. De onderzoek(st)ers denken dat de dieren daarom – net als wij mensen – nood hadden aan bepaalde geluiden om anderen aan te ‘spreken’ of vanop afstand te ‘roepen’.
Deze ontdekking is bijzonder, omdat het eerder zeldzaam is dat dieren elkaar een naam geven. Dolfijnen en papegaaien doen wel iets dat daarop lijkt (ze geven elkaar een ‘naam’ door de karakteristieke roep van de ontvanger na te bootsen), maar olifanten gaan toch nog een stapje verder door een apart, nieuw geluid te creëren.