BlurHashAmerikaanse ribkwal

Bij elke drol een nieuwe anus?

Wat als lichaamsdelen alleen maar verschijnen wanneer je ze nodig hebt? Zoals bij de Amerikaanse ribkwal: zijn anus is er pas als hij een ​‘grote boodschap’ moet doen. Daarna verdwijnt die weer.

Als je naar een Amerikaanse ribkwal kijkt, is het niet meteen duidelijk wat de boven- en onderkant is (tip: meestal zwemt en rust hij met zijn mond omhoog). Maar ook wie meer in detail onder een microscoop kijkt, heeft er moeite mee: een Amerikaanse ribkwal heeft immers niet altijd een anus. Jep, dat lees je goed: deze kwal heeft een anus die verschijnt én weer verdwijnt.

Wanneer de nood het hoogst is

De ​‘verdwijntruc van de anus’ werd in 2019 ontdekt door Sidney Tamm van het Marine Biological Laboratory. Voor die ontdekking was er weinig geweten over hun anus. De kwal heeft aan zijn achterkant twee structuren die de grote anale lobben worden genoemd. Eén van die lobben zwelt meer op dan de andere wanneer de kwal een ​‘grote boodschap’ moet doen. Nu blijkt dus dat er dán pas, in de meer opgezwollen kant, een anus verschijnt.

Wie het onder de microscoop bekijkt, zal voordat de ontlasting begint géén gat zien. Toch is binnenin wel alles aanwezig: de Amerikaanse ribkwal heeft een mond, een maag en darmen, waar zijn eten volledig door gaat. Pas wanneer de nood het hoogst is, versmelt de darm met de buitenste laag cellen, wat een opening veroorzaakt: de anus. Die blijft tot de kwal zijn behoefte heeft gedaan. Daarna sluit de opening zich weer.

Om de 10 minuten

Zo’n anus creëren, klinkt niet als een fijne ervaring. Je zou dan ook denken dat ribkwallen hun ​‘toiletbezoeken’ tot een minimum beperken. Maar niets is minder waar. Bij een grote volwassen ribkwal verschijnt en verdwijnt de anus ongeveer elk uur. De larven van de ribkwallen vormen zelfs om de 10 minuten een nieuwe anus.

Amerikaanse ribkwallen zijn (tot nu toe) de enige wezens met zo’n verdwijnende anus. Verder onderzoek naar hun ​‘knipperlicht’-anus kan helpen verklaren hoe permanente anussen bij andere dieren zijn ontstaan. Dus ook die van ons.