Serie-Parallel

Hoe doe je de opstelling?

Draai aan de groene knoppen. Als de knoppen in de juiste richting staan, heb je een schakeling gemaakt. Er schijnt dan een fel led-licht rondom de knoppen. De molentjes beginnen te draaien.

Wat is de wetenschap erachter?

Je ziet hier 2 stroomkringen.

Links zie je dat de molentjes naast elkaar zijn geplaatst. Dat is een serieschakeling. Zet je de schakelaar van een molentje af? Dan onderbreek je de stroomkring. De elektriciteit kan er niet meer door stromen. Er draait dan geen enkel molentje meer.

Bij de rechtse stroomkring vertakt de stroomkring zich in meerdere paden, één door elk molentje. Ze komen nadien terug samen. Dat is een parallelschakeling. Zet je hier de schakelaar van een molentje af? Dan kan de elektriciteit daar niet meer door, maar … hij kan nog steeds rond via een omweg. Daardoor draaien de andere molentjes nog wel.

Bij een serieschakeling is de stroomsterkte (in ampère of A) door de 3 molentjes gelijk aan de stroomsterkte die de batterij levert. De spanning (in volt of V) van de batterij wordt verdeeld over de molentjes. Bij een parallelschakeling is dat andersom. Dat zie je aan hoe snel de molentjes draaien en kan je ook aflezen op de meters.

Weet je niet goed wat stroomsterkte en spanning is? Lees dan hiernaast verder.

In deze stroomkringen zit een batterij. Die batterij kan je ook wel vergelijken met een vat dat gevuld is met water. Op dat vat zit een kraan. Het water in het vat drukt tegen de kraan. Zit er veel water in het vat? Dan drukt het heel hard. Je kan die druk ook wel vergelijken met de elektrische ​‘spanning’ van een batterij. De spanning drukken we uit in volt.

Als je de kraan openzet, stroomt het water. Die waterstroom kan je vergelijken met de elektrische ​‘stroom’. Die drukken we uit in ampère. De elektrische stroom vloeit van de ene kant van de batterij, door een kabel die de 3 molentjes verbindt, naar de andere kant van de batterij.

Is de batterij leeg? Dan zit er ​‘geen water meer in het vat’. Je hebt geen spanning meer, en dus ook geen stroom.

Serieschakeling bij grasmaaiers

Om de grasmaaier op te zetten, moet je op de startknop drukken én de beugel aan het stuur achterover houden. Doe je 1 van de 2 niet? Dan stopt de grasmaaier met werken.

Zowel de startknop als de beugel zijn schakelaars die in serie geplaatst zijn. Dat is voor de veiligheid. Zo kan je grasmaaier niet plots op hol slaan als je hem loslaat.

Parallelschakeling bij moderne kerstverlichting

Als één lampje van je kerstverlichting stukgaat, blijft de rest gelukkig wel werken. Dat komt omdat de lampjes parallel geschakeld zijn.

Bij oude kerstverlichting was dat niet zo. Daarbij waren ze in serie geschakeld. Was één lampje stuk? Dan werkte geen enkel lampje meer.